Co wpływa na wartość firmy? Zasady amortyzacji goodwill

Co wpływa na wartość firmy? Kluczowe czynniki dla właścicieli

03 czerwca 2025

Oceń artykuł:

(5/5)

Udostępnij artykuł:

03 czerwca 2025

Oceń artykuł:

(5/5)

Udostępnij artykuł:

Wartość firmy to nie tylko liczby w bilansie, ale przede wszystkim suma jej unikalnych atutów – marki, relacji z klientami i potencjału rozwoju.”

Chcesz posłuchać artykułu ?

Planujesz sprzedaż firmy lub chcesz mocno postawić na jej rozwój? A może rozważasz ofertę jakiegoś potencjalnego wspólnika? Z tego wpisu dowiesz się, czym jest wartość firmy i co na nią wpływa. Poznasz różnice między goodwill a badwill. Dowiesz się również, jak wycenić wartość firmy. Zapraszamy do lektury!

Co to jest wartość firmy?

Poszukując wspomnianej definicji, można trafić na wiele podobnych treści, które w rezultacie niewiele nam mówią. Dlatego też w tym artykule skupimy się na wyjaśnieniu, które brzmi najbardziej sensownie ze wszystkich dostępnych.

Zdaniem E. Maćkowiak wartość firmy stanowi suma wszelkich korzyści, niemożliwych do rzetelnego zidentyfikowania, które dotyczą funkcjonującego przedsiębiorstwa.

Na wartość firmy będą się składać:

Wartość firmy można więc traktować jako różnicę między jej wartością finansową (czyli inaczej księgową) oraz rynkową.

Jeśli masz jakieś wątpliwości lub chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej, w pierwszej kolejności zachęcam do przejrzenia dostępnych aktów prawnych. Mnóstwo informacji na ten temat znajdziesz przede wszystkim w Ustawie o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. z aktualnymi zmianami.

Dodatnia wartość firmy, czyli goodwill

Poruszając się w tej tematyce, często można też spotkać angielskie określenie „goodwill”. Według słownika Diki ma ono 3 różne znaczenia, w tym jedno, które nas interesuje. Jest to właśnie wartość firmy, przy której znajdziemy jeszcze dopisek mówiący o tym, że to konkretne słowo jest używane w rachunkowości. Czyli dotyczy to naszego przypadku.

Jest też dodatkowy opis, wyjaśniający, czym jest wspomniana wartość firmy. Możemy przeczytać, że to wartość aktywów niematerialnych, np. silnej marki, dobrych relacji z klientami i pracownikami, a także wszelkie patenty lub zastrzeżone technologie.

Idąc tym tokiem myślenia, wartość firmy świadczy o tym, że osoba, która chce ją nabyć, jest w stanie zapłacić za nią (lub jej część) o wiele więcej niż może to wynikać z szacunkowych wartości. Według Ewy Maćkowiak goodwill stanowi nadwyżkę wartości inwestycji, czyli przewyższa wartość uzyskanych w taki sposób aktywów.

Ujemna wartość firmy, czyli badwill

Pojęciem przeciwnym jest „badwill”, czyli ujemna wartość firmy. Na potrzeby tego tekstu przyjmijmy więc, że wartość firmy można określić w następujący sposób: jako różnicę między ceną zakupu udziałów a wartością netto jej aktywów.

Jeśli cena zakupu jest niższa od wartości aktywów, wtedy różnica jest ujemna i mamy do czynienia z ujemną wartością. W takiej sytuacji nabywca może chcieć zapłacić za daną firmę (lub jej część) o wiele mniej niż wynika to z szacunków uzyskanych składników majątkowych.

Warto dodać, że wspomnianą nadwyżkę (goodwill) uwzględniamy w rozliczeniach międzyokresowych. Z kolei ujemną wartość, czyli badwill, możemy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych.

Wartość firmy – co na nią wpływa?

Do elementów wpływających na wartość przedsiębiorstwa należą:

cele rynkowe firmy,
plany rozwoju przedsiębiorstwa,
kierunki innowacji w firmie,
prognozowane przepływy pieniężne,
potencjał wzrostu,
pozycja konkurencyjna na rynku,
ryzyko działalności,
sytuacja gospodarcza otoczenia,
trendy społeczne wpływające na działalność,
relacje z klientami,
jakość produktów i usług,
regulacje prawne.

Co wpływa na wartość firmy?

Jak możesz zauważyć, sporo czynników ma wpływ ma ostateczną wartość firmy. Nie bez powodu mówi się, że jest to dość skomplikowane zagadnienie, którym powinni zajmować się jedynie eksperci.

Czym jest wycena wartości firmy? Jakie są jej funkcje?

Wycena wartości firmy to proces polegający na ustaleniu realnej wartości danego przedsiębiorstwa. Wartość ta podawana jest w jednostkach pieniężnych.

Należy dodać, że wycena spółki sama w sobie jest dość skomplikowana ze względu na różnorodność podejść oraz trudności związane z tym zagadnieniem.

Mówiąc o wartości przedsiębiorstwa, odnosimy się do kilku aspektów: wartości ekonomicznej, rynkowej oraz wartości związanej z nakładami poniesionymi na jego utworzenie.

Wycena może pełnić też różne funkcje. Jedną z nich będzie funkcja informacyjna, jeśli chodzi o dostarczenie potrzebnych informacji dotyczących sytuacji firmy, a także jej perspektyw i możliwości rozwoju.

Kolejna funkcja dotyczy doradztwa, ponieważ uzyskanie danych dotyczących firmy pozwala skuteczniej nią zarządzać, a dodatkowo realizować transakcje kupna-sprzedaży. Funkcja argumentacyjną może wpływać na polepszenie pozycji przetargowej podczas negocjacji, np. z bankiem czy klientami.

Jeśli zainteresował Cię ten temat i chciałbyś przeczytać coś więcej, zapraszam do mojego poprzedniego wpisu: Jak wycenić firmę?

Wycena wartości firmy – kto się tym zajmuje?

Jak wspominałem,

wycena firmy polega na ustaleniu jej wartości w jednostkach pieniężnych. Wycena przedsiębiorstwa jest przydatna np. w zarządzaniu strategicznym, transakcjach kupna-sprzedaży, restrukturyzacji, a także wielu innych obszarach.

Warto wiedzieć, że w polskich warunkach nie ma czegoś takiego jak szczególne uprawnienia, które odnosiłyby się wyłącznie do wyceny przedsiębiorstw.

Oszacowanie wartości firmy mogą przeprowadzić osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje, niekoniecznie będą to biegli rewidenci czy rzeczoznawcy majątkowi. Czyli generalnie może być to ekspert, którego specjalnością są właśnie wyceny firm.

Taka wycena wymaga jednak znajomości określonych dziedzin, m.in. prawa, ekonomii, rachunkowości oraz doświadczenia biznesowego. Mogą się tym zająć np. rzeczoznawcy majątkowi, ekonomiści, doradcy inwestycyjni czy biegli sądowi ds. wyceny.

Pamiętajmy jednak, jak ważne jest przeprowadzenie takiej wyceny przez doświadczoną firmę lub eksperta. Wybór odpowiedniej osoby do przeprowadzenia wyceny jest kluczowy, ponieważ bezpośrednio wpływa na dokładność samej wyceny przedsiębiorstwa. Może mieć istotne konsekwencje dla przyszłości firmy oraz osób z nią powiązanych.

Warto więc podejść do tego zadania rzetelnie i skorzystać ze sprawdzonych oraz wysoko specjalistycznych rozwiązań. Na co zatem zwrócić uwagę przy wyborze podmiotu lub osoby zajmującej się wyceną?

Przygotowałem listę rzeczy, na których szczególnie warto się skupić. Są to:

uprawnienia doradcy inwestycyjnego,
udokumentowane doświadczenie w sporządzaniu wycen,
certyfikaty i kwalifikacje z dziedziny finansów,
odpowiednie wykształcenie akademickie,
doświadczenie zawodowe w firmach audytorskich lub doradczych.

Pamiętaj też, że warto zweryfikować, czy dany specjalista lub firma kieruje się odpowiednimi standardami wyceny. Skoro będziesz płacił za wykonanie takiej usługi, to warto wiedzieć, czego się spodziewać.

Amortyzacja firmy – na czym polega?

Na początek muszę wyjaśnić, że amortyzacją nazywamy podzielenie kosztu wartości firmy na kilka lat. Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) szczegółowo określa jej zasady w kontekście wartości firmy.

Nie jest to jednak takie proste, jak może się wydawać po tej krótkiej definicji. Można ją bowiem stosować tylko wtedy, gdy wartość firmy powstała na skutek kupna całego przedsiębiorstwa lub jego części.

Dotyczy to więc sprzedaży, płatnego korzystania albo wniesienia do spółki. Wniesienie do spółki oznacza przekazanie części firmy w zamian za udziały, zgodnie z przepisami dotyczącymi przekształceń firm, czyli tzw. komercjalizacji i prywatyzacji.

W tym momencie należy omówić, jakie są warunki amortyzacji wartości spółki. Postaram się zrobić to w sposób przystępny, aby nie było problemu ze zrozumieniem. Nawet w przypadku, gdy działasz poza branżą i nie masz o tym pojęcia.

Do warunków amortyzacji wartości firmy należą:

Warunek amortyzacji wartości firmy	Opis	Kto dokonuje amortyzacji
1. Nabycie przez kupno (sprzedaż)	Amortyzować można wartość firmy, która powstała w wyniku umowy sprzedaży całego przedsiębiorstwa lub jego części. „Kupno” oznacza odpłatne nabycie, czyli zapłatę pieniędzmi. Nie obejmuje innych form uzyskania, np. świadczenia zamiast zapłaty (datio in solutum)	Nabywca przedsiębiorstwa
2. Przyjęcie do odpłatnego korzystania	Amortyzacja dotyczy wartości firmy, gdy przedsiębiorstwo lub jego część zostały przekazane do odpłatnego korzystania	Osoba korzystająca z przedsiębiorstwa
3. Wniesienie aportem	Wartość firmy można amortyzować, gdy przedsiębiorstwo lub jego część zostaną wniesione do spółki jako aport (wkład niepieniężny)	Spółka, do której wniesiono aport

Wartość początkowa i okres amortyzacji

Wartość początkowa firmy to różnica między ceną, jaką zapłacono za przedsiębiorstwo (lub jego część), a wartością rynkową jego majątku w dniu zakupu. Jeśli ta różnica jest dodatnia, to właśnie ta kwota jest wartością firmy podlegającą amortyzacji. Natomiast jeśli różnica jest ujemna, taka wartość nie jest amortyzowana – ma jedynie znaczenie w księgach rachunkowych i jest rozliczana inaczej.

Okres amortyzacji wartości w przypadku firmy wynosi co najmniej 60 miesięcy, czyli 5 lat. Oznacza to, że jej maksymalna roczna stawka to 20%. Naliczana jest niezależnie od tego, jak długo firma będzie faktycznie używana.

Jakie znaczenie ma amortyzacja wartości firmy?

Przede wszystkim będą to koszty uzyskania przychodów, ponieważ odpisy amortyzacyjne od wartości firmy (goodwill) można do nich zaliczyć. Oznacza to, że kwoty te obniżają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Dzięki temu przedsiębiorstwo płaci mniejszy podatek, co korzystnie wpływa na jego płynność finansową.

Kolejna kwestia to ograniczenia prawne. W przypadku wartości firmy amortyzacja jest możliwa tylko w określonych sytuacjach, które opisałem wcześniej. Takie regulacje mają na celu zapobieganie nadużyciom i zapewnienie jasności w rozliczeniach podatkowych.

Dodam, że stanowisko to znajduje potwierdzenie w licznych wyrokach sądów administracyjnych oraz interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe. Wskazują one, że amortyzacja nie przysługuje np. przy powstaniu wartości firmy w wyniku innych form nabycia, do których należą m.in. aport nieodpłatny czy darowizna.

Ostatni aspekt to precyzyjne rozliczenie. Jak już wspominałem, amortyzacja umożliwia stopniowe rozłożenie wydatku związanego z nabyciem wartości niematerialnych i prawnych (takich jak goodwill) na kilka lat. Dzięki temu firma może dokładniej wycenić aktywa firmowe i lepiej przedstawić swoje wyniki finansowe.

Co więcej, rozłożenie tego kosztu na raty sprawia też, że obciążenia podatkowe są bardziej równomierne w czasie. To z kolei sprzyja efektywniejszemu planowaniu finansowemu i inwestycyjnemu.

Podsumowanie

Po zapoznaniu się z powyższym artykułem powinieneś wiedzieć, że wartość firmy to nie tylko liczby w bilansie spółki, ale przede wszystkim suma jej unikalnych atutów – marki, relacji z klientami i potencjału rozwoju.

To, jak firma radzi sobie na rynku i jakie ma perspektywy, decyduje o jej prawdziwej sile i atrakcyjności dla inwestorów. Zrozumienie tych czynników to klucz do skutecznej wyceny i budowania trwałej przewagi konkurencyjnej.

Źródła:
Ewa Maćkowiak „Ujęcie wartości firmy w wartości przedsiębiorstwa”
„Wycena wartości firmy”

Główne wnioski:

1. Wartość firmy to suma niematerialnych atutów i przewag konkurencyjnych, takich jak marka, reputacja, relacje z klientami, kompetencje pracowników oraz potencjał rozwoju. To one często przewyższają wartość jej aktywów materialnych i finansowych.
2. Na wartość firmy wpływa wiele czynników zewnętrznych i wewnętrznych, w tym cele rynkowe, plany rozwoju, innowacje, pozycja konkurencyjna, prognozowane przepływy finansowe, ryzyko działalności oraz otoczenie gospodarcze i regulacje prawne.
3. Amortyzacja wartości firmy (goodwill) może być stosowana wyłącznie w ściśle określonych przypadkach przewidzianych przez prawo. Przede wszystkim wtedy, gdy wartość firmy powstaje w wyniku zakupu przedsiębiorstwa lub jego części za określoną cenę, a jej regularne rozliczanie pomaga w dokładnej wycenie oraz efektywnym zarządzaniu podatkami firmy.

FAQ

Co to jest goodwill?

Jest to dodatnia różnica pomiędzy ceną, jaką nabywca jest gotów zapłacić za przedsiębiorstwo (lub jego część), a wartością netto jego aktywów.

Czym jest ujemna wartość firmy w bilansie?

Ujemna wartość firmy pojawia się wtedy, gdy przedsiębiorstwo lub jego część zostały zakupione za kwotę niższą niż wartość netto ich aktywów. Oznacza to, że nabywca płaci mniej, niż wynikałoby to z szacunkowej wartości poszczególnych składników majątkowych firmy.

Na czym polega amortyzacja wartości firmy?

Mówiąc o firmie, amortyzacja jej wartości polega na systematycznym rozłożeniu kosztu nabycia wartości niematerialnych i prawnych na określony czas. Proces ten ma na celu odzwierciedlenie stopniowego zużycia ekonomicznego tej wartości oraz umożliwia ujęcie odpisów amortyzacyjnych jako kosztów uzyskania przychodów.

Jak wycenić goodwill?

Na początek trzeba określić cenę zakupu przedsiębiorstwa lub jego części. Następnie ustalić wartość netto aktywów firmy, a na koniec obliczyć różnicę między ceną zakupu a wartością aktywów netto.

Spis treści Ukryj

1 Co wpływa na wartość firmy? Kluczowe czynniki dla właścicieli

1.1 Co to jest wartość firmy?

1.2 Wartość firmy – co na nią wpływa?

1.3 Czym jest wycena wartości firmy? Jakie są jej funkcje?

1.4 Wycena wartości firmy – kto się tym zajmuje?

1.5 Amortyzacja firmy – na czym polega?

1.6 Podsumowanie

1.7 FAQ

Autor: Mateusz Laska

Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.