Due diligence finansowe – przewodnik przedsiębiorcy

Due diligence finansowe – przewodnik przedsiębiorcy
22 kwietnia 2025

Oceń artykuł:

Udostępnij artykuł:

22 kwietnia 2025

Oceń artykuł:

Udostępnij artykuł:

Nie pytaj, co firma mówi o sobie. Sprawdź, co mówią jej liczby.”

Nie pytaj, co firma mówi o sobie. Sprawdź, co mówią jej liczby.”

Chcesz posłuchać artykułu ?

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Czym jest due diligence, jakie zasady cechują takie badanie oraz jaki jest jego zakres?
2. Jakie są główne obszary, które podlegają analizie w ramach due diligence?
3. Jak dokonać analizy przedsiębiorstwa i jakich błędów unikać?

Słyszałeś o czymś takim jak due diligence, ale nie masz pewności, co oznacza to pojęcie?  Due diligence finansowe to proces dokładnej analizy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Dzięki temu inwestorzy i partnerzy biznesowi mogą podejmować świadome decyzje na podstawie rzetelnych i sprawdzonych informacji. W poniższym artykule wyjaśniam, w jakich sytuacjach bywa przeprowadzany i co jest jego celem. Podpowiadam też, jakie dokumenty są potrzebne do wykonania takiego audytu. Zapraszam do lektury.

Due diligence – definicja 

Zacznijmy od wyjaśnienia znaczenia terminu due diligence. Jest to szczegółowe sprawdzenie konkretnej firmy, a dokładniej jej stanu i kondycji. Taka analiza najczęściej bywa przeprowadzana przed podjęciem ważnych decyzji, np. inwestycji, kupna lub współpracy. Pomaga też w wycenie wartości przedsiębiorstwa.

Celem badania due diligence jest zebranie jak największej ilości informacji na temat danej firmy. Chodzi o to, aby otrzymać pełen obraz przedsiębiorstwa oraz perspektyw jego rozwoju. Działa to podobnie jak w przypadku kupna domu czy samochodu. Przed dokonaniem zakupu sprawdzamy wiele rzeczy, aby upewnić się, że dokonujemy właściwego wyboru.

Krótko mówiąc, prześwietlenie firmy pomaga uniknąć w przyszłości różnego rodzaju problemów, a także podejmować świadome decyzje. 

Jakie są kluczowe obszary badania due diligence?

Analiza due diligence może dotyczyć następujących aspektów:

Powyżej przedstawiliśmy najważniejsze obszary due diligence. W tym wpisie skupiam się jednak na jednym ich rodzaju, a dokładniej due diligence finansowym. Zapraszam więc do dalszej części artykułu. 

Jaki jest zakres badania due diligence?

Jak wcześniej wspomniałem, due diligence z zakresu finansów obejmuje kompleksową analizę firmy pod kątem jej kondycji finansowej. 

Zakres badania powinien obejmować:

Jak widzisz, przeprowadzenie takiego badania nie jest wcale proste. Samo zebranie wymaganej dokumentacji potrafi zabrać mnóstwo czasu, a to dopiero początek. 

Due diligence finansowe – jakie są jego cele?

Poznałeś już zakres badania due diligence, teraz przejdziemy do omówienia, dlaczego zwykle się je przeprowadza.

Główne cele due diligence to:

Warto zapamiętać, że dobrze przeprowadzone finansowe due diligence pozwala odkryć ukryte zobowiązania firmy, zweryfikować przedstawione dane oraz ocenić faktyczną wartość przedsiębiorstwa.

Due diligence – jakie dokumenty są potrzebne do przeprowadzenia analizy?

Jeśli przymierzasz się do przeprowadzenia analizy due diligence, w pierwszej kolejności musisz zebrać wszelkie wymagane dokumenty. To one zapewniają przejrzystość i efektywność całego procesu. Przygotowanie się wcześniej nie tylko pozwala zaoszczędzić czas, lecz także wzmacnia zaufanie wśród potencjalnych inwestorów lub partnerów. Wydajesz się wtedy osobą wiarygodną, która nie stara się ukrywać istotnych informacji. 

Podczas audytu mogą być wymagane następujące dokumenty:

Warto dodać, że powyższa lista dokumentów potrzebnych do przeprowadzenia due diligence może różnić się w zależności od branży i specyfiki firmy. Jednak powyższe kategorie obejmują najczęściej wymagane materiały, których analiza pozwala dokładnie ocenić sytuację prawną, finansową i operacyjną przedsiębiorstwa.

Jak przeprowadzić badanie due diligence?

Skoro dowiedziałeś się już, co due diligence ma na celu, to nadszedł czas na wyjaśnienie, w jaki sposób można przeprowadzić taką analizę. Podzieliłem przebieg tego procesu na konkretne kroki, aby ułatwić jego zrozumienie. Możesz dać znać, czy mi się to udało. 

Krok 1: cel audytu

Na początek musisz określić cel takiego badania. Aby to zrobić, zastanów się, co chcesz sprawdzić przed zakupem lub z jakiegoś innego powodu. Dodam jeszcze, że cały czas skupiamy się na analizie finansowej.

Odpowiedz sobie więc na dwa zasadnicze pytania: co sprawdzasz i z jakiego powodu. Przykładowymi odpowiedziami mogą być odpowiednio: spółka oraz cel: aby sprawdzić, czy inwestycja jest opłacalna. 

Krok 2: dokumentacja

Jeśli masz to już za sobą, przechodzimy do drugiego kroku. Jest nim zgromadzenie i weryfikacja wszystkich koniecznych dokumentów finansowych. Ułatwią Ci one pełną ocenę stanu firmy. Będą to m.in. sprawozdania finansowe z ostatnich lat. 

Dodam jeszcze, że w poprzednim nagłówku szczegółowo omówiłem dokumenty potrzebne w trakcie due diligence. W każdej chwili możesz tam wrócić, by odświeżyć te informacje, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Krok 3: analiza finansowa

Na tym etapie sprawdzamy, w jaki sposób firm zarządza pieniędzmi. Przegląd sprawozdań finansowych pozwoli nam zrozumieć kondycję finansową firmy.

Analizujemy jej bilans, czyli przychody i koszty. Następnie przechodzimy do analizy zysków i strat. Jest to moment, w którym dowiadujemy się, czy firma dysponują wystarczającą ilością gotówki, aby móc płacić rachunki i inne zobowiązania. Jeśli spółka jest zadłużona, o tym również się teraz dowiemy. Zdobędziemy też informację o tym, czy spłaca je na czas. 

Warto przeanalizować jeszcze kilka rzeczy, a mianowicie: raporty przepływów gotówkowych oraz kluczowe wskaźniki finansowe. Dodatkowo polecam zapoznać się ze stanem aktywów, a następnie je zweryfikować. 

Krok 4: ocena potencjalnych problemów i ryzyka

W tym kroku odkrywamy możliwe problemy, które mogą wpłynąć na przyszłość firmy. Zajmujemy się analizą spraw sądowych, kar umownych, zaległości podatkowych czy konfliktów z poszczególnymi pracownikami. Warto też zwrócić uwagę na istnienie niekorzystnych umów, które mogłyby w przyszłości zaszkodzić firmie.

Pamiętaj, że ocena i zrozumienie tego typu ryzyk pomogą Ci podjąć lepsze decyzje.

Krok 5: majątek i jego ocena

Na tym etapie powinno się przeanalizować wszystko to, co posiada firma. Przeglądamy więc jej majątek trwały, czyli np. nieruchomości, maszyny, komputery czy samochody.  Nie zapominamy też o wartościach niematerialnych, wśród których znajdziemy np. znaki towarowe, licencje czy patenty.

Wszystkie te rzeczy pomagają dokonać oceny tego, ile w rzeczywistości warta jest dana firma. 

Krok 6: porównanie rynkowe

To moment, w którym zajmujemy się zebraniem danych o naszej konkurencji, a następnie porównujemy je z naszą firmą. Kwestie, na które szczególnie warto zwrócić uwagę to: poziom przychodów i zysków, tempo wzrostu oraz udział w rynku. 

To wszystko pomaga ocenić, jaka jest pozycja firmy i czy przewiduje się jej przyszłość w tej branży.

Krok 7: raport due diligence

Ostatnim krokiem jest stworzenie raportu zawierającego wyniki due diligence.

Jestem pewien, że chciałbyś wiedzieć, jak może wyglądać raport z przeprowadzonego badania, więc zaraz się tego dowiesz. 

Raport due diligence pod kątem finansowym może zawierać: 

Produkt powiązany z artykułem

Finansowe due diligence – znaczenie dla przedsiębiorców

Jeśli jesteś przedsiębiorcą, z pewnością zastanawiasz się, jaką wartość może Ci zagwarantować przeprowadzenie analizy due diligence pod kątem finansowym. 

Do głównych plusów wynikających z przeprowadzenia tej analizy należą:

Sam widzisz, że finansowe due diligence jest wręcz idealnym narzędziem dla przedsiębiorców.  Pomaga ono w podejmowaniu strategicznych decyzji i zarządzaniu ryzykiem. Ułatwia też optymalizację procesów transakcyjnych.

Ile kosztuje due diligence?

Kolejna istotna kwestia to koszt wykonania takiego badania pod kątem finansowym. Jeśli jesteś choć wstępnie zainteresowany skorzystaniem z takiej usługi, z całą pewnością interesuje Cię jej cena. Wcale się nie dziwię – zawsze lepiej wiedzieć więcej, niż mniej. 

Chciałem przygotować dla Ciebie średnie widełki cenowe, jakie obowiązują w Polsce. Nie do końca mi się to jednak udało, ponieważ bardzo ciężko określić górną granicę. Przygotuj się jednak na naprawdę wysokie kwoty, bo kompleksowe badanie może być bardzo kosztowne. Mogę jednak podać minimalną kwotę, którą trzeba wydać na taką usługę i jest to ok. 7-9  tys. złotych.

Trudności dotyczące określenia górnej granicy widełek cenowych związane są z faktem, że koszt przeprowadzenia takiego badania może się znacznie różnić w zależności od kilku czynników. 

Trudności dotyczące określenia górnej granicy widełek cenowych związane są z faktem, że koszt przeprowadzenia takiego badania może się znacznie różnić w zależności od kilku czynników. 

Chodzi tutaj przede wszystkim o zakres takiej analizy, czyli to, jakie ma uwzględniać aspekty – finansowe, podatkowe, prawne itd. Kolejna kwestia to wielkość firmy – pewnie się domyślasz, że te większe i bardziej skomplikowane przedsiębiorstwa wymagają więcej pracy.

Ostatni aspekt dotyczy tego, jaki poziom szczegółowości interesuje danego klienta. Chodzi o to, że jeden klient będzie oczekiwał podstawowego przeglądu, a inny już dogłębnej analizy z konkretnymi przykładami i danymi. 

Na koniec dodam jeszcze, że istnieje sporo firm, które od razu deklarują, że cennik za takie badanie ustalany jest indywidualnie z każdym klientem. 

Due diligence – kto może przeprowadzić badanie?

Skoro dogłębnie omawiam temat, to muszę też wspomnieć, kto jest w stanie przeprowadzić takie badanie. Od razu uprzedzam, że moja odpowiedź może Cię zaskoczyć.

Badanie due diligence może być przeprowadzane przez różnych specjalistów, w zależności od zakresu i rodzaju konkretnej transakcji. Poniżej wymieniam kluczowe podmioty, które mogą być zaangażowane w ten proces:

Najczęstsze błędy podczas analizy due diligence finansowego

Prawdopodobnie zdajesz sobie sprawę z faktu, że nawet te najlepiej zaplanowane działania mogą zakończyć się błędami, jeśli nie zachowamy odpowiedniej czujności i dokładności. Niektóre z nich mogą przynieść mniej lub bardziej poważne konsekwencje. Tak samo bywa w przypadku przeprowadzania badania due diligence. 

Dlatego przygotowałem dla Ciebie listę zawierającą kilka najczęstszych błędów, które zaobserwowałem podczas pracy z tego typu analizami. Sama lista niewiele zdziała, więc opracowałem również dość przystępne wyjaśnienia każdego z nich. 

Do typowych błędów podczas takiej analizy należą:

Chcąc uniknąć tego typu błędów, warto zadbać przede wszystkim o kilka rzeczy. Będzie to m.ni. pełna i aktualna dokumentacja, szeroki zakres analizy, zaangażowanie doświadczonych ekspertów oraz dokładna weryfikacja danych.

Tylko wtedy możesz być spokojny o to, że analiza finansowa w due diligence będzie rzetelna i pomoże podjąć bezpieczne decyzje biznesowe. 

Podsumowanie

Jak widzisz, due diligence jest jednym z podstawowych aspektów w procesie szacowania wartości i planowania transakcji inwestycyjnych. Oferuje wszechstronny i obiektywny punkt widzenia w odniesieniu do rozważanej inwestycji, która uwzględnia nie tylko jej potencjał, ale również możliwe zagrożenia czy pułapki.

Główne wnioski:

1. Due diligence finansowe to kluczowy proces analityczny, który pozwala na rzetelną ocenę firmy, minimalizację ryzyka oraz wsparcie strategicznych decyzji biznesowych.
2. Celem due diligence jest nie tylko weryfikacja aktualnej kondycji finansowej firmy, ale także identyfikacja ryzyk, oszacowanie potencjału wzrostu wartości przedsiębiorstwa oraz zabezpieczenie nabywcy przed ukrytymi zobowiązaniami. 
3. Koszt przeprowadzenia due diligence finansowego jest zróżnicowany i zależy od zakresu analizy, wielkości firmy oraz poziomu szczegółowości badania. Minimalny koszt to około 7-9 tys. zł, ale cena może być znacznie wyższa w zależności od potrzeb klienta.

Lista pytań do Due Diligence Finansowego

Autor: Mateusz Laska

Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.

Poszukaj innych materiałów w tym temacie

Najnowsze artykuły dostępne w Akademii

Lista pytań do Due Diligence Finansowego

Ta lista zawiera 49 kluczowych pytań, które pomogą Ci prześwietlić finanse firmy i odkryć potencjalne ryzyka, zanim podejmiesz decyzję o zakupie. Nie pozwól, aby ukryte zobowiązania lub niestabilność finansowa stały się Twoim problemem.

Przewijanie do góry