Jak wycenić firmę? Określanie wartości przedsiębiorstwa 

Jak wycenić firmę? Określanie wartości przedsiębiorstwa 

27 maja 2025

Oceń artykuł:

(5/5)

Udostępnij artykuł:

27 maja 2025

Oceń artykuł:

(5/5)

Udostępnij artykuł:

Bez liczb wycena to czysta spekulacja. Twarde dane to fundament wyliczeń i wiarygodnych szacunków.”

Bez liczb wycena to czysta spekulacja. Twarde dane to fundament wyliczeń i wiarygodnych szacunków”.

Chcesz posłuchać artykułu ?

Z tego artykułu dowiesz się:

1.Jak obliczyć wartość firmy i ją wycenić, np. przed sprzedażą udziałów lub całej spółki.
2. Co ma wpływ na wartość spółki i  jakie wyróżniamy metody wyceny. 
3. Kto zajmuje się przeprowadzaniem profesjonalnej wyceny i kiedy jest dobry moment na jej wycenę.

Jak wycenić firmę, by poznać jej prawdziwą wartość i podjąć najlepsze decyzje biznesowe? To pytanie nurtuje zarówno przedsiębiorców planujących sprzedaż, inwestorów szukających okazji, jak i menedżerów dążących do optymalizacji strategii. Wbrew pozorom wycena przedsiębiorstwa to nie tylko liczby i tabele, lecz sztuka  łączenia twardych danych z analizą potencjału i ryzyka. W tym artykule odkrywam kluczowe metody i czynniki, które pozwolą Ci zrozumieć, jak wycenić firmę rzetelnie i skutecznie. Zapraszam do lektury. 

Czym jest wycena firmy i na czym polega?

Zaczynamy od wyjaśnienia podstawowych pojęć, aby każdy wiedział, o czym mówię.

Wycena spółki jest procesem ustalenia faktycznej wartości całego przedsiębiorstwa. W tym celu wykorzystuje się wybrane metody, które opierają się na dostępnych danych finansowych oraz informacjach o firmie. 

Możemy więc przyjąć, że wycena to po prostu określenie aktualnej wartości spółki. Działa to na podobnej zasadzie jak np. w przypadku sprzedaży domu. Trzeba wtedy m.in. ocenić jego stan, porównać z podobnymi ofertami, a także oszacować, ile może nam przynieść w przyszłości, jeśli np. zdecydujemy się na wynajem. 

Wycena to proces, w którym analizuje się wszystkie elementy biznesu (np. zyski, majątek, rynek, konkurencję), aby odpowiedzieć na pytanie, ile naprawdę warta jest ta firma.

Jak można się domyślić, celem wyceny jest rzetelne oszacowanie wartości przedsiębiorstwa. Może ono stanowić solidną podstawę do podejmowania decyzji biznesowych, zwłaszcza w kontekście sprzedaży, inwestycji czy negocjacji.

Kiedy jest dobry moment na wycenę firmy? Ogólne zasady

Zacznę od tego, że generalnie wycenę można przeprowadzić w dowolnym momencie, ale jeśli zależy nam na tym, aby miała ona sens, trzeba mieć odpowiednie podstawy i dane, które będą stanowić jej bazę.

Dążę do tego, że w pewnych przypadkach wycena może być trudna, np. gdy firma dopiero startuje, brakuje danych finansowych lub przechodzi reorganizację, przez co jej sytuacja jest niestabilna.

Wróćmy jednak do tego, o czym jedynie wspomniałem, czyli o podstawach do takiej wyceny. Jeśli jesteś właścicielem przedsiębiorstwa, z pewnością chciałbyś się dowiedzieć, kiedy jego wycena może mieć sens.

Przede wszystkim dotyczy to sytuacji, w której dysponujesz danymi finansowymi spółki, ponieważ, powiedzmy sobie szczerze, bez liczb wycena to czysta spekulacja. Twarde dane to fundament wyliczeń i wiarygodnych szacunków. Stawiamy więc przede wszystkim na rzetelne i aktualne dane finansowe danego przedsiębiorstwa.

Podstawę stanowią tutaj księgi rachunkowe, bilans oraz rachunek zysków i strat (co najmniej z 2-3 ostatnich lat) oraz dane o przepływach pieniężnych. 

Przechodząc dalej, ważny jest cel takiej wyceny. Określenie celu wpływa bowiem na wybór odpowiedniej metody, co z kolei wiąże się z zakresem analizy. 

Kolejna kwestia dotyczy wyboru metody wyceny. Największą popularnością cieszą się: metoda dochodowa, majątkowa i porównawcza. Nie będę się tutaj nad nimi rozwodzić, ponieważ kilka nagłówków niżej znajdziesz wszystkie ważne informacje na ten temat. Na ten moment powinieneś wiedzieć, że każda z nich ma swoje zastosowanie, poza tym wybierana jest w zależności od specyfiki firmy. 

Przed chwilą pisałem o tym, jak duże znaczenie mają tutaj liczby. Musisz jednak wiedzieć, że wycena przedsiębiorstwa nie ogranicza się wyłącznie do analizy danych liczbowych – ważne są także uwarunkowania rynkowe i specyfika branży, w której działa.

W procesie wyceny należy wziąć pod uwagę m.in. działania konkurencji, preferencje klientów, obowiązujące przepisy prawne oraz czynniki makroekonomiczne, czyli m.in. inflację czy poziom stóp procentowych.

Wycenę przedsiębiorstwa warto przeprowadzić zwłaszcza w przypadku:

Wartość firmy – czym jest i jakie są jej składniki?

Ponownie zaczynamy od definicji, czyli wprowadzamy trochę koniecznej teorii. 

Generalnie można powiedzieć, że wartość firmy to niematerialna wartość dodana przedsiębiorstwa, która wykracza ponad wartość jego aktywów netto. Obejmuje m.in.: reputację, relacje z klientami, kompetencje zespołu i inne czynniki strategiczne, które przekładają się na przewidywane korzyści finansowe.

Jeśli chodzi o praktyczne zastosowanie wartości firmy, powstaje ona zwykle w wyniku przejęcia przedsiębiorstwa. Wtedy cena nabycia przewyższa wartość godziwą jej aktywów netto, czyli różnicę między aktywami a zobowiązaniami (stosujemy tutaj równanie aktywa minus zobowiązania).

Warto dodać, że wartość firmy znajdziemy również w bilansie, a dokładniej w pozycji wartości niematerialnych i prawnych. Co ważne, jesteśmy w stanie określić wartość każdego przedsiębiorstwa, bez względu na rodzaj prowadzonej działalności.

Trzeba tylko pamiętać o stosowaniu odpowiednich metod jego wyceny. Muszą być one dostosowane do specyfiki danej firmy, branży oraz celu wyceny, co pozwala na rzetelną ocenę jego potencjału finansowego i rynkowego.

Co wpływa na wartość firmy?

Czynniki wpływające na wartość firmy dzielimy na wewnętrzne i zewnętrzne.

Do głównych czynników wewnętrznych należą:

Do czynników zewnętrznych należą:

Są to wybrane czynniki, które kształtują wartość firmy. Jednocześnie wpływają na jej zdolność do generowania dochodów w przyszłości, a także ryzyko związane z całą działalnością.

Jakie są metody wyceny firmy?

Pewnie się domyślasz, że poszczególne metody różnią się między sobą. Zwłaszcza pod względem podejścia do analizy jej wartości – od oceny majątku, przez prognozy finansowe, aż po porównania z rynkiem.

Zrozumienie ich specyfiki pomaga w precyzyjnym oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa. Zaraz przejdziemy do opisania każdej z tych metod.

Metoda dochodowa

Metoda dochodowa wyceny polega na określeniu wartości przedsiębiorstwa na podstawie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych, które firma może wygenerować.

Zarówno w literaturze, jak i praktyce możesz natknąć się na termin „DCF” – to skrót od discounted cash flows. Chodzi o metodę, która polega na obliczaniu kapitału w przyszłości.

Mówiąc o tej metodzie, należy dodać, że bierze ona pod uwagę zarówno zdolność firmy do generowania zysków, jak i ryzyko związane z jej działalnością. Wartość przedsiębiorstwa ustala się, stosując odpowiednie wskaźniki do przewidywanych cash flows, np. stopę dyskontową.

W tym miejscu muszę odnieść się do pojęcia stopy dyskontowej, ponieważ liczę się z tym, że nie każdy je zna. Stopa dyskontowa to procentowa wartość, która służy do przeliczenia przyszłej wartości pieniędzy na ich wartość dzisiejszą. 

W zasadzie można powiedzieć, że pokazuje nam, ile jesteśmy skłonni „stracić” z przyszłych środków, aby mieć je dostępne już teraz. Wynika to z faktu, że wartość pieniądza zmienia się w czasie – m.in. z powodu inflacji lub ryzyka związanego z daną inwestycją.

W kontekście, o którym mówimy,

stopa dyskontowa jest używana do wyliczania wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych, co jest kluczowe przy wycenie projektów inwestycyjnych czy ogólnie firm. Najważniejsze do zapamiętania: im wyższa stopa dyskontowa, tym niższa wartość obecna przyszłych pieniędzy, ponieważ większe jest ryzyko lub koszt kapitału.

stopa dyskontowa jest używana do wyliczania wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych, co jest kluczowe przy wycenie projektów inwestycyjnych czy ogólnie firm. Najważniejsze do zapamiętania: im wyższa stopa dyskontowa, tym niższa wartość obecna przyszłych pieniędzy, ponieważ większe jest ryzyko lub koszt kapitału.

Spróbujmy teraz podsumować przedstawione informacje, aby miały one nieco bardziej przyswajalną formę.

Jak wspominałem, dochodowa metoda polega na określeniu jej wartości poprzez analizę prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych, czyli tych, które przedsiębiorstwo może wygenerować. W tym podejściu wartość firmy jest ściśle powiązana z oczekiwanymi dochodami, jakie firma przyniesie w kolejnych latach. 

Aby przeliczyć te przyszłe wpływy na ich wartość obecną, stosuje się odpowiednie wskaźniki, takie jak stopa dyskontowa, która uwzględnia zarówno ryzyko działalności, jak i koszt kapitału. Pozwala to na określenie rzeczywistej wartości firmy, bazując na jej prognozowanym potencjale do generowania przyszłych zysków.

Chcesz poznać więcej szczegółów, w tym konkretne wzory ułatwiające obliczenia? Zapraszam do zapoznania się z artykułem, w którym znajdziesz wszystkie ważne informacje: Wycena spółki metodą dochodową.

Metoda porównawcza

Kolejna metoda to ta porównawcza, która bywa też nazywana metodą mnożnikową.

Określa ona wartość firmy poprzez analizę wskaźników finansowych i rynkowych w przypadku podobnych przedsiębiorstw. Głównie tych notowanych na giełdzie lub uczestniczących w transakcjach na rynku. 

Warto zapamiętać, że podstawą metody mnożnikowej jest następujące założenie: wartość firmy można określić poprzez odniesienie do wycen podobnych przedsiębiorstw na rynku. W praktyce wykorzystuje się różne wskaźniki, np. stosunek ceny do zysku (P/E) czy ceny do przychodów (P/S), które pozwalają porównać analizowany podmiot z innymi.

Wymienione przeze mnie metody najlepiej sprawdzają się na dojrzałych i przejrzystych rynkach, gdzie istnieje bogaty materiał porównawczy (np. dane giełdowe lub transakcje M&A, czyli fuzje lub przejęcia).

Główne ograniczenie tej metody wynika z jakości i dostępności danych – w przypadku niszowych branż lub unikalnych firm (np. z innowacyjnymi technologiami) znalezienie odpowiednich porównań może być trudne lub niemożliwe, co niestety obniża wiarygodność wyceny.

Do prawidłowego zastosowania metody porównawczej konieczne jest założenie, że firmy, z którymi się porównujemy, są właściwie wyceniane na rynku kapitałowym. Oznacza to, że rynek funkcjonuje efektywnie i wszyscy inwestorzy mają równy dostęp do kluczowych informacji. W przypadku błędnych wycen firm porównawczych, również nasza wycena może być nieprecyzyjna.

Przyjmuje się, że na efektywnym rynku ceny akcji zawierają wszystkie istotne informacje, takie jak historia działalności czy przyszłe plany firmy. W związku z tym metoda mnożnikowa służy do wyceny wartości rynkowej firmy, a nie do ustalenia jej wartości fundamentalnej.

Więcej informacji znajdziesz we wpisie: Wycena przedsiębiorstwa metodą porównawczą

Metoda majątkowa

Przechodzimy do ostatniej metody, czyli majątkowej.

W ramach podejścia majątkowego do wyceny przedsiębiorstwa wykorzystuje się metody, które określają wartość firmy na podstawie różnicy między aktywami a zobowiązaniami.

Krótko mówiąc, wspomniane metody polegają na indywidualnej wycenie poszczególnych składników majątku oraz zobowiązań firmy. W przeciwieństwie do metod dochodowych, które bazują na prognozowanych przepływach finansowych, oraz metod porównawczych, które oceniają firmę na tle innych podmiotów, metody majątkowe skupiają się na aktualnej wartości posiadanych zasobów przedsiębiorstwa.

Idąc dalej, omówię teraz, jakie są rodzaje metod majątkowych. Należą do nich m.in.:

Warto dodać, że metody majątkowe są szczególnie użyteczne w przypadku firm, których wartość opiera się głównie na materialnych składnikach majątku, np. nieruchomościach, maszynach czy urządzeniach. Bywają wykorzystywane zwłaszcza przy restrukturyzacjach lub podziałach firm, zmianie formy prawnej działalności czy rozliczeniach między wspólnikami. 

Jak widzisz, majątkowe metody wyceniania przedsiębiorstwa dostarczają solidnej podstawy do określenia wartości firmy na bazie jej zasobów materialnych i zobowiązań.

W praktyce często stosuje się je w połączeniu z innymi metodami (dochodowymi lub porównawczymi), aby uzyskać pełniejszy i bardziej wiarygodny obraz wartości przedsiębiorstwa. Dotyczy to szczególnie takich przypadków, w których majątek materialny odgrywa kluczową rolę.

Więcej szczegółów dotyczących tej metody znajdziesz tutaj: Wycena przedsiębiorstwa metodą majątkową.

Produkt powiązany z artykułem

Wycena firmy – jaką metodę wybrać?

Na początek musisz wiedzieć, że nie istnieje jedna uniwersalna metoda – każda z nich ma swoje zalety, ograniczenia i najlepsze zastosowania. Wybór odpowiedniej metody, zgodnie z którą przeprowadzona zostanie wycena firmy zależy przede wszystkim od kilku kluczowych czynników.

Elementy, na których warto się skupić przy wyborze metody wyceny to m.in.:

Podsumowując to wszystko, można stwierdzić, że żadna z tych metod nie jest idealna i pasująca do każdej spółki. Wybór jednej z metod powinien być zawsze świadomy i dostosowany do indywidualnej sytuacji firmy oraz celu, dla którego wycena jest przeprowadzana.

Tak jak mówiłem wcześniej, w wielu przypadkach zalecane jest stosowanie kilku metod wyceny, co najmniej dwóch. Porównywanie wyników umożliwia bardziej obiektywną wycenę.

Kto może wycenić firmę?

Przechodzimy teraz do kolejnej kwestii, która intryguje wiele osób, zwłaszcza tych zainteresowanych usługą wyceny. Zatem nie przedłużając: kto może dokonać wyceny przedsiębiorstwa? 

Wycena przedsiębiorstwa jest przeprowadzana przez osoby specjalizujące się w finansach oraz wycenie. W gronie tych osób znajdują się doradcy inwestycyjni, eksperci od fuzji i przejęć, ekonomiści oraz biegli sądowi. 

Warto dodać, że wymienieni specjaliści stosują różne metody i narzędzia analityczne do określenia wartości firmy. Ma ona istotne znaczenie szczególnie w przypadku transakcji sprzedaży, łączenia spółek, przejęć lub pozyskiwania kapitału. Choć właściciele firm mogą samodzielnie próbować oszacować wartość swojego biznesu, w wielu sytuacjach wolą oni jednak skorzystać z profesjonalnego wsparcia.

Jak przebiega proces wyceny, czyli jak wycenić firmę?

Jak wspominałem wcześniej, wycena spółki jest wieloetapowym procesem szacowania jej wartości rynkowej przy użyciu obiektywnych metod analitycznych. Postaram się teraz omówić cały ten proces. 

Do podstawowych etapów procesu wyceny należą:

  1. Identyfikacja celu wyceny przedsiębiorstwa. Na początku ustalamy intencję naszych działań, czyli omawiamy, jaki jest powód tej wyceny. Do wyboru jest m.in.: sprzedaż, restrukturyzacja, pozyskanie inwestora czy podział majątku. 
  2. Określenie standardu wartości wyceny. Zależy on od celu wyceny, o którym była mowa w pierwszym punkcie. Standard wartości wyceny oznacza wybór konkretnej definicji wartości określającej strony transakcji, jej warunki i założenia metodyczne.
  3. Wybór metody wyceny. Najczęściej wykorzystywane są 3 rodzaje metod, które opisałem w jednym z poprzednich nagłówków. Wybór odpowiedniej metody musi być dopasowany przede wszystkim do celu wyceny, jak również dostępnych danych.
  4. Zebranie wymaganych danych i dokumentacji. Na tym etapie gromadzimy wszelkie niezbędne informacje. Interesuje nas pełen obraz działalności firmy, więc same dane finansowe nie wystarczą. Potrzebne będą m.in. informacje dotyczące otoczenia rynkowego i struktury właścicielskiej, a także o klientach, pracownikach itd.
  5. Przeprowadzenie obliczeń. Wyliczenia muszą być zgodne zarówno z zasadami matematycznymi, jak i ze sztuką wyceny. Pamiętaj, że wycena jest połączniem precyzji z profesjonalnym osądem. Nawet perfekcyjne matematycznie obliczenia tracą sens, jeśli nie uwzględniają realiów rynku, celów wyceny oraz specyfiki firmy.
  6. Sprawdzenie otrzymanego wyniku. Wynikiem przeprowadzonej wyceny jest wskazanie wartości przedsiębiorstwa, która może być przedstawiona jako konkretna kwota lub zakres wartości.

Zgodnie z dobrymi praktykami wyceny, rezultaty uzyskane jedną metodą powinny zostać skonfrontowane z wynikami pochodzącymi z innej metody. Przykładowo: wyceniając firmę za pomocą metody DCF, warto zweryfikować jej wyniki, stosując również metodę porównawczą, która opiera się na mnożnikach.

Jakie są standardy wartości przy wycenie?

Wyróżniamy następujące standardy wartości:

Standard wartości Opis Założenia dotyczące stron transakcji
Godziwa wartość rynkowa (Fair Market Value)
Stosowana przy transakcjach między niezależnymi podmiotami. Kupujący i sprzedający nie działają wbrew własnej woli. Akceptowana przez obie strony.
Wyceniający dysponuje pełnym zestawem informacji, a kupujący i sprzedający wiedzą o przedmiocie wyceny wszystko, co konieczne.
Wartość sprawiedliwa (Fair Value)
Używana w sporach sądowych lub przy wykupie udziałów.
Kupujący lub sprzedający działają wbrew swej woli. Wartość powinna być sprawiedliwa dla sprzedającego.
Wartość inwestycyjna (Investment Value)
Wartość, która przedstawia indywidualne oczekiwania inwestora.
Wartość szacowana jest zgodnie z wymaganiami i oczekiwaniami inwestora.
Wartość wewnętrzna (Intrinsic Value)
Nie jest szacowana w kontekście konkretnej transakcji.
Nie zwraca się uwagi na to, kim są potencjalny sprzedający i potencjalny kupujący.  Opieramy się jedynie na informacjach związanych z przedmiotem wyceny.

Jakie są najczęstsze błędy w wycenie spółek?

Określanie wartości przedsiębiorstw niesie ze sobą wiele komplikacji, mogących skutkować poważnymi nieścisłościami i pomyłkami.

Do najważniejszych błędów zaliczamy:

*WACC – średni ważony koszt kapitału. Jest to wskaźnik pokazujący, ile mniej więcej kosztuje firmę pozyskanie pieniędzy na swoją działalność. Obejmuje to jej własne oszczędności, jak i te pożyczone.

Podsumowanie

Jak można zauważyć, wycena spółki to złożony proces, który wymaga analizy zarówno twardych danych finansowych, jak i czynników rynkowych oraz specyfiki branży.

Wybór odpowiedniej metody wyceny zależy od kilku rzeczy. Przede wszystkim będzie to cel analizy, dostępność danych i charakterystyka przedsiębiorstwa.

Główne wnioski:

1. Rzetelna i precyzyjna wycena spółki opiera się na twardych danych finansowych i nie powinna być przeprowadzana bez dostępu do wiarygodnych informacji liczbowych. 
2. Kluczowe momenty do przeprowadzenia wyceny to m.in. sprzedaż, fuzje i przejęcia, restrukturyzacje, podziały majątku czy optymalizacja podatkowa.
3. Najczęściej stosowane metody wyceny to: metoda dochodowa (DCF), porównawcza (mnożnikowa) oraz majątkowa, a wybór odpowiedniej zależy od specyfiki firmy i celu wyceny.
4. Wycena przedsiębiorstwa w sposób porównawczy polega na analizie danych finansowych, trendów branżowych i czynników ryzyka w kontekście konkurencji. Dzięki temu można obiektywnie ocenić wartość biznesu, uwzględniając aktualne uwarunkowania rynku. 

Wycena Firmy – Lista Promptów ChatGPT

Autor: Mateusz Laska

Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.

Poszukaj innych materiałów w tym temacie

Najnowsze artykuły dostępne w Akademii

Wycena Firmy – Lista Promptów ChatGPT

Chcesz szybko i skutecznie oszacować wartość swojej firmy? Skorzystaj z gotowych promptów do ChatGPT, które pozwolą Ci na wycenę metodą DCF, porównawczą i majątkową. Pobierz listę i zyskaj przewagę w analizie finansowej!

Przewijanie do góry